Cloudwashing

Iedere Europese organisatie wil vandaag digitaal soeverein zijn. Onafhankelijk, compliant en in volledige controle over haar data. De logische stap lijkt voor velen een “Europese cloud”, een veilige omgeving waarin data binnen de EU blijft, beschermd door Europese wetgeving. Grote internationale spelers springen hier gretig op in met beloftes als “data residency in Europe”, “you own your data” of “sovereign-by-design”.

Het klinkt geruststellend. Maar de werkelijkheid is een stuk complexer.

De belofte van de soevereine cloud

Volgens aanbieders biedt een soevereine cloud alles wat Europese organisaties willen: (1.) dataopslag binnen Europese datacenters, (2.) beheer door lokale medewerkers, (3.) contractuele garanties dat data niet buiten de EU wordt gedeeld, (4.) volledige naleving van GDPR.

In theorie klinkt dit als de perfecte balans tussen compliance en flexibiliteit. Maar zodra je verder kijkt dan de beloftes, ontstaan de eerste scheurtjes. Laat ons het je uitleggen.

De juridische realiteit

Zolang een cloudprovider gevestigd is in een land buiten Europa – neem als voorbeeld de Verenigde Staten – blijft die organisatie onderworpen aan haar nationale wetgeving. Dat betekent concreet dat Amerikaanse wetten zoals de CLOUD Act of FISA 702 de provider kunnen verplichten om toegang te verlenen tot Europese klantdata, zelfs wanneer die data fysiek in een Europees datacenter staat.

Met andere woorden: de juridische soevereiniteit van de data blijft buiten Europa.
Geen technische muur of contractuele clausule kan dat volledig voorkomen.

Cloudwashing in de praktijk

De term cloudwashing verwijst naar het fenomeen waarbij niet-Europese aanbieders hun cloud “Europees” noemen, terwijl het eigendom, beheer of toezicht nog altijd buiten de Europese rechtsorde valt. Het lijkt een soevereine oplossing, maar in feite is het een schijnsoeverein model.

In Frankrijk werd dat onlangs pijnlijk duidelijk: tijdens een parlementaire hoorzitting kon een topman van Microsoft niet garanderen dat Franse overheidsdata beschermd is tegen Amerikaanse toegang. “Non, je ne peux pas le garantir,” was zijn antwoord.
Een zin die het vertrouwen in het concept “soevereine cloud” flink heeft aangetast.

De risico’s van schijnsoevereiniteit

Het probleem van cloudwashing is niet alleen juridisch, maar ook operationeel en strategisch:

• Continuïteit: wat als leveringsvoorwaarden, licenties of support plots veranderen?
• Toegang: wat als geopolitieke spanningen leiden tot blokkades of sancties?
• Compliance: hoe bewijs je aan toezichthouders dat data werkelijk binnen de EU-jurisdictie blijft?
• Transparantie: hoe weet je zeker waar data echt leeft en wie toegang heeft? Hoe vertel je dit met volledige zekerheid aan je klanten?

Zolang de onderliggende infrastructuur, software en beheerstructuur niet in Europese handen zijn, is “soeverein” vooral een marketingterm.

Naar echte digitale soevereiniteit

Echte digitale soevereiniteit betekent controle, niet alleen compliance. Controle over waar data worden opgeslagen, wie deze beheren en hoe deze worden hersteld in geval van incidenten.

Daarom kiezen steeds meer organisaties voor een hybride strategie:

• Kritieke en gevoelige data blijven lokaal opgeslagen, op Europese hardware.
• De cloud wordt gebruikt voor schaalbaarheid en minder risicovolle workloads.
• Data wordt beschermd door immutability, airgapping en Zero Loss-architectuur, onafhankelijk van internettoegang of externe providers.

Zo ontstaat een infrastructuur die wel past binnen de Europese rechtsorde en die organisaties in staat stelt om zelf de controle te behouden, ongeacht politieke of juridische verschuivingen.

Lessons learned

Een soevereine cloud is voorlopig nog een belofte. Zolang de juridische, technische en operationele controle niet volledig in Europese handen ligt, blijft het vooral een vertrouwenskwestie.

Een Europese cloud mag dan verleidelijk klinken, maar echte soevereiniteit vraagt om tastbare infrastructuur, transparante processen en bewuste keuzes over data-opslag. On-prem, onder eigen beheer.

📘 Meer weten? Lees onze whitepaper“Cloudwashing – Waarom digitale soevereiniteit met Amerikaanse partners een illusie is”.